Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne Etkileri

Dünyanın en önemli tarihi dönemleri arasında yer alan Fransız ihtilali, 1789 yılında zirve noktasına ulaşmış olsa da 1799 yılına kadar devam eden ve dünyayı etkileyen bir olaydır. Fransız Devrimi olarak adlandırılan bu durum dünyayı etkisine almasıyla birlikte ülkemizde de ciddi etkilere ulaşmıştır. 10 yıl süren Fransız devrimi boyunca yüzbinlerce Fransız hayata veda etmiştir.

Fransız İhtilali Nedir?

Fransız İhtilali 18. Yüzyılda başlayan ve dünyanın en önemli olaylarından bir tanesidir. Avrupa’da başlamış olan Fransız ihtilali bütün dünyayı etkisine almış ve bunun akabinde Fransa kralının, aristokrasinin ve dini hiyerarşi grubunun halk tarafından şüphe ile sorgulanması ile sonuçlandırılmıştır.

Fransız İhtilali bir hapishanenin halk tarafından mahkûmların salınmasıyla başlamış ve bununla birlikte halkın üst sınıfta yer alan kral dahi bütün elit ve soylu kesimin halk tarafından gerçekleştirdiği ayaklanmadır. Fransız ihtilalinin gerçekleştirdiği devrim niteliğindeki bu ihtilal Çağ kapatarak yeniçağın açılmasına neden olan bir durumdur.

Fransız devrimiyle birlikte başta Avrupa ülkeleri kendi cumhuriyet rejimleri sorgulamaya ve yeni oluşum içine girmeye başlamıştır. Bu dönemde milliyetçilik akımı baş gösterirken dünya geneline yayılacak olan küresel savaşın ilk kıvılcımları Avrupa’da başlamıştır. İşçi sınıfını oluşturan ve kazanılan büyük zafer sonrasında bütün dünyanın genelinde savaşlara neden olabilecek şekilde milliyetçilik akımında güçlenmelere ve birliğe neden olmuştur.

Fransız İhtilali Ne Zaman Gerçekleşti?

Fransız ihtilalinin başlangıç noktası halkın 14 Temmuz 1789 yılında hapishaneyi basması ve ardından mahkûmları serbest bırakması ile Fransız ihtilalinin ilk kıvılcımların atılması nedeniyle başladı. Mahkûmların serbest kalmasının ardından hapishanede bulunan silahların ele geçirilmesi ile ilk silahlı ayaklanma da meydana geldi ve bu silahlar Fransız ihtilalinde etkin rol oynadı. 1891 yılında ise Fransız ihtilali başka bir boyuta geçerek bir kurucu meclis toplandı. Mecliste gerçekleştirilen toplantı sonrasında “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi” ayaklanmacılar tarafından yayınlandı. Bu bildiri sonrası temeli ulusal egemenlik olan bir anayasa hazırlandı ve monarşinin yetkileri büyük oranlarda sınırlandırma getirildi. Hazırlanan anayasaya göre halk tarafından seçilecek parlementonun yasama ve yürütme yetkileri kral ile paylaşılacaktı. Oldukça etki gösteren bu bildiri dünya genelinde hızlı bir şekilde yayılmaya başladı.

Fransız İhtilalinin Nedenleri Nelerdir?

• Halkın krallık rejimi karşısında görmüş olduğu şiddetli baskı ve halkın bu durum karşısında ezilmesi
• Başta İngiltere ve Amerika olmak üzere yeni kurulmuş olan devletlerin yönetim şekilleri halkın daha özgür olması konusunda gerçekleştirilmesi sonucunda Fransızların da çevre ülkelerden etkilenerek bu durumu kendi ülkelerinde de istemesi
• Fransız aydınlar tarafından yazılan eserlerde mevcut yöneticilerin gerçekleştirilmesi gereken çözümler ileri sürülerek halkın krallığa karşı tepkilerini göstermelerine neden olmuştur.
• Fransa’da bulunan başta rahip ve soyluların ülke sınırları içinde oldukça geniz imtiyazlara sahiptiler. Ancak bu durum halk için tam tersi bir durumdu. Halk hiçbir hakka ve değere sahip olmaması nedeniyle halkın isyan noktasına getirdi. Halkın kısıtlı haklara sahip olması nedeniyle krallığa destek olmak yerine genellikle burjuvaları desteklemesi etkili olmuştur.
• Fransa’nın katıldığı savaşlar sonucunda ülke ekonomisinde olumsuz etkilerin başlamasıyla birlikte halk geçinmekte büyük sıkıntılar içine girdi. Ekonomik sorunların aşılamaması ve bununla birlikte savaşın yükünün halkın sırtına bilmesi sonucunda halka ödeyemeyecekleri vergiler getirildi. Bu durum karşısında halk isyan derecesine geldi.

Fransız İhtilalinin Osmanlı Devletine Etkileri Nelerdir?

Fransız ihtilalinin başlamasıyla birlikte Osmanlı Devleti ilk olarak bu olayları göz ardı etmiştir. Bu dönemlerde Osmanlı İmparatorluğu Fransa’nın kendi iç karışıklığı olarak görmüş ve 1795 yılında yeni oluşturulan rejimi tanımıştır. Fransız ihtilalinin sonrasında Osmanlı Devleti temel hak ve özgürlüklerin güvence altına almasını sağlamıştır. Toplumsal eşitlik ilkesinin yayılması bu ihtilal sonrasında gerçekleştirmiştir.

Fransız İhtilalinin Osmanlı Devletine Etkileri;

• Batı tarzında yenilikler hızlanırken demokrasi hareketleri de başlamıştır
• Meşrutiyet ilan edilerek parlamenter yönetim sistemine bu dönemde geçilmiştir.
• Islahat ve Tanzimat fermanları ilan edilmiştir
• Azınlıklar arasında milliyetçilik akımı oldukça hızlı bir şekilde yayılırken azınlık gruplar bağımsızlık elde edebilmek için çeşitli ayaklanmalar gerçekleştirmiştir. Milliyetçilik akımının başlamasıyla birlikte Osmanlı Devleti bu süreç içinde dağılma süreci içine girdi.

Fransız İhtilalinin Sonuçları Nelerdir?

• Yıkılması akla dahi getirilmeyen, Tanrı tarafından egemenlik haklarının verildiği iddia edilen krallıkların teker teker yıkıldığı görülmüştür.
• Başta yunan şehirleri, ABD ve İngiltere gibi demokrasi ülkelerinde gelişmeye başladı ve Batı medeniyeti bütün dünyada tercih edilmeye başlandı
• Egemenlik hakkının halk tarafında olduğu kanıtlandı
• Milliyetçilik ilkesiyle birlikte çok uluslu devletler parçalanmaya başlandı
• Milliyetçilik ilkesi siyasi bir hareket oldu
• Bütün dünyada adalet, eşitlik ve özgürlük hızla yayıldı
• Girişime, zekâ ve şahsi süreçlere ortam hazırlandı
• Yeniçağın sonlanmasına neden olurken Yakınçağın başlangıcı olarak Fransız ihtilali kabul edildi.
• Dağınık olarak kabul edilen milletler Fransız ihtilalinin etkisiyle siyasi birlik olma yolunda adımlar attı
• Fransız ihtilali ile başlayan İnsan Hakları bildirisi bütün dünyada geçerli olarak bir bildiri haline geldi
• İhtilal savaşlarının başlamasına neden oldu