Gregor Mendel Neyi Buldu? Buluşları ve İcatları Nelerdir?

Gregor Mendel Kimdir?

Gregor Johann Mendel katılım bilimine yaptığı katkılar ile bilinen ünlü bilim insanıdır. Birçok farklı vasfı vardır. Matematikçi, biyolog, Meteorolog ve rahip olduğu bilinmektedir. Kendini çok yönlü geliştirmeyi başaran Mendel kalıtım bilimine yaptığı büyük katkılar nedeni ile kalıtım biliminin de babası olarak anılan kişidir.

Gregor Mendel’in bilim dünyasına yaptığı katkılar birçok yönden kendisinin bilim tarihinde adını altın harfler ile gördüğümüz bilim insanlar arasında yer almasının ana nedenidir. Yaptığı deneyler ve araştırmalar ile kalıtım bilimine öncü olabilecek keşiflerde bulundu. Yazımızın devamında Gregor Mendel’in hayatı, bilime katkıları ve keşifleri hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Gregor Mendel Hayatı

Gregor Mendel 20 Temmuz 1822 yılında doğmuş ve 6 Ocak 1884 yılında hayata gözlerini yummuş önemli bir bilim insanıdır. 61 yıllık hayatı boyunca birçok farklı alanda bilime katkıda bulunmuştur.

Anton Mendel ve Rosine Mendel’in çocuğu olduğu bilinmektedir. Kendisinin 3 kardeşi bulunmaktaydı. Kardeşlerinin isimleri ise Theresia Mendel, Frantisek Klacel ve Veronica Mendel olarak bilinmektedir. Gregor ailenin tek erkek çocuğuydu.

Mendel çocukluğunda iken öğretmenleri tarafından da keşfedilmiştir. Aşırı zeki bir çocuk olması nedeni ile eğitimi ile yakından ilgilenen öğretmenleri onun daha iyi bir eğitim alması için ailesini Lipnik’te bulunan bir okula yönlendirmişlerdir.

Mendel henüz 20’li yaşlardayken dini bağlamda tutkulu bir yaşam sürmenin hayatını daha iyi hale getireceğine inanmış ve manastıra gitmiştir. Manastır eğitimi ile rahip adayı olmuştur.

Mendel’in ailesi çiftçilik ile uğraşmaktaydı. Kendisi bir rahip tarafından eğitim almak üzere okula gönderildi. Gönderildiği okulda rahip oldu. Rahiplik eğitimi sonrasında ise Felsefe bölümünde eğitim aldı. Lisans eğitimini Olmütz Üniversitesinde tamamladı. Felsefe eğitimi sonrasında manastırda eğitim almaya devam etti.

Viyana üniversitesi bilim ile ilgili eğitimler almaya başlamıştır. Bilim eğitimleri sırasında evrim fikri ile yakından ilgilenmeye başlamıştır. Bitki anotomisi, mikroskop kullanımı benzeri alanlarda eğitim aldı. Viyana’da eğitimini tamamladıktan sonra ise eski okulu manastıra geri dönmüştür. Manastırda etkin olarak faaliyet göstermiştir.

Mendel’in manastırda yaptığı çalışmalarda kalıtım ile ilgili ilk adımlarını görmek mümkündür. Bezelyeler üzerinde çalışmalar yapmıştır. 2 yıl boyunca sürdürdüğü bezelye çalışmalarında çiftleştirme uygulamaları yaptı. Çiftleşen tohumların karakteristik özelliklerini inceleyerek dominant ve resesif özellikler olduğunu keşfetti. Elde ettiği sonuçları makaleler halinde yayınladı.

Bezelyeler üzerinde çalışmasından önce hayvanlar üzerinde bazı kalıtım çalışmaları yapmıştır. Hayvanlar üzerinde yaptığı çalışmalarda manastır tarafından uyarıldı. Bu uyarı sonrasında bezelyeler üzerine yoğunlaşmak zorunda kaldı.

Mendel aynı zamanda meteoroloji ve astroloji alanlarında da çalışmaları olan bir bilim insanıdır. Sadece bezelyeler ile değil bitkiler ve arılar ile de kalıtım çalışmaları gerçekleştirmiştir. Mendel çalışmaları yayınlandığı dönemlerde kıymeti bilinen bilim insanlarından değildir. Bilim dünyası tarafından değeri sonradan anlaşılan bilim insanlarından biri olduğu bilinmektedir.

Gregor Mendel Bilime Katkıları

Gregor Mendel’in bilime katkıları yaptıkları çalışmalar ile bilinmektedir. Ancak kendisine ait olan çalışmalar kendisinin ölümünden sonra değer kazanmıştır. Kalıtım alanında yaptığı çalışmalar döneminde yayınladığı makalelerde anlaşılamamıştır. Birçok ünlü bilim insanı Mendel’in çalışmaları erken keşfedilseydi kendisine sunulan imkanlar ile çok daha fazlasını keşfedebileceğini düşünmektedir.

Gregor Mendel ve Kalıtım Bilimine Katkıları

• Gregor Mendel tarafından bilim dünyasına yapılan en büyük katkı Gregor yasalarıdır. Gregor Mendel tarafından ortaya çıkarılan kalıtım yasaları ise aşağıdaki gibidir;
• Kalıtım yolu ile aktarılan tüm özellikler genler tarafından belirlenmektedir. Bir özellik ile ilgili olan farklı genler allel kavramı ile açıklanmaktadır. Bunu bir örnek ile açıklamak gerekirse kahverengi göz alleli ya da yeşil göz alleli örnekleri verilebilir.
• Tüm bireyler anne ve babalarından aldıkları iki gen dizilimi ile hayatlarını sürdürürler. Bu durum hayvanlar ve bitkiler için de geçerlidir.
• Genler bir sonraki kuşağa aktarılan özelliklerdir. Genlerin mutasyona uğraması halinde aktarılan özellikler değişebilir.
• Kuşakların gen özellikleri önceki kuşağın özellikleri ile harmanlarak oluşur.
• Gen alllerleri niteliklerine göre çekinik ve baskın olarak meydana gelebilirler. İki adet baskın allel varsa ya da tek bir baskın özellik varsa bireyde ortaya çıkan özellik de bu özellik olacaktır. Çekinik bir özelliğin bireyde kendini göstermesi için mutlaka iki çekinik allelin bir arada meydana gelmesi şarttır.