Güvey Otu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları, Zararları

Anavatanı Akdeniz kıyılarıdır. Güvey otu eskiden beri özellikle iştah açıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı olarak kullanılmaktadır. Bitkiyi Hippokrates akciğer hastalıklarında, hemoroitte ve sinirleri güçlendirici olarak, Dioskorides yabani hayvan ısırıklarında önermiştir. Matthiolus baş ve sinir ağrılarına, soğuk algınlığına, mide, karaciğer ve dalak hastalıklarına karşı iyi bir ilaç olduğunu yazmıştır. Ayrıca suyunun kulağa damlatıldığında kulak ağrısını ve sağırlığı giderdiğini belirtmiştir. Lonicerus astım, verem, bitkinlik, öksürük, solucanlar, soğuk algınlığı, kulak çınlaması, ödem ve gece yatak ıslatmaya karşı önermiştir. Leclerc mide büyümesi ve hava yutmaya karşı iyi bir ilaç olduğunu söylemiştir. Kadınlar için uzun süre afrodizyak olarak kullanılmıştır. Ortaçağda Avrupa’da güvey otunun insanları cadılara ve şeytana karşı koruduğu inancı çok yaygındı.

Tıbbi Etkileri: Antiseptik, balgam söktürücü, iştah açıcı, kramp çözücü, mideyi, menstrüasyon ayarlayıcı, ağrı kesici, güçlendirici. Önerilen ölçülerde kullanıldığında sinirsel dengesizlikte, aşırı heyecan hallerinde yatıştırıcı ve rahatlatıcı olmaktadır. Atar damarları genişletici ve safra söktürücü özelliği olduğu da ileri sürülmektedir.

Kullanıldığı Yerler: Ağız içi yaraları, diş ağrısı, selülit, hava yutma, kepek, mide krampları, menstrüasyon tutuklukları, nöralji, bitlenme, solunum borusu iltihapları. Güvey otu kekiğin ve mercanköşkün kullanıldığı hemen hemen tüm hastalıklarda kullanılır.

Botanik: Tüm Avrupa ve Ön Asya’da yetişmektedir. Kireçli toprakta da yetişir. Özellikle sıcak ve kuru yerleri sever. 2000 m’ye kadar orman boşluklarında, makilerin arasında, çayırlarda, özellikle güneye bakan dağ eteklerinde yaygın olarak yetişir. Birçok ülkede tarımı yapılır. Ülkemizde, özellikle akdeniz kıyılarında yaygın olarak yetişir.

Bitki çok yıllıktır. Boyu 100 cm’ye ulaşabilir. Dikine çıkan bitkinin üst bölümü çok dallıdır. Kırmızımsı dalların üstleri kıllarla kaplıdır. Elips biçimli yapraklar 1-4 cm boyundadır ve kısa saplıdır. Kenarları genellikle düzdür, uçları küt veya sivridir. Yaklaşık 5 cm büyüklüğündeki kırmızı çiçekler temmuzun başından ağustosun sonuna kadar, sapların ucunda, demetler halinde açar. Kahverengi tohumları elips biçimli ve yassıdır.

Nelerinden Yararlanılır: Kökün dışında çiçekli tüm bitkiden yararlanılır. Genellikle bitkinin kurusu kullanılır.

Toplanması ve Saklanması: Güvey otu çiçekli olarak, toprağın 5 cm kadar üzerinden kesilerek toplanır. Bitkiye toprak karışmamasma dikkat edilmelidir. Bitkiden 1 yılda 2-3 ürün alınabilir. Tarımı yapılan yerlerde tarlalarda kurutulur. Kaliteli ürün gölge ve havadar yerlerde ince serilerek veya küçük demetler halinde asılarak kurutulur. Çok kalın dalların ayıklanması yerinde olur. içindeki eterli yağın korunabilmesi için yapay olarak 35°C üstünde kurutulmamalıdır. Sıkıca kapanabilen kaplarda özelliklerini kaybetmeden 5 yıla yakın saklanabilir. Kuru bitkinin tazeye oranı yaklaşık 1/4 dür.

Kokusu ve Tadı: Yapraklar parmaklar arasında ezildiğinde kekiği andıran bir koku verir. Tadı acımsı, keskin, büzücü ve baharlıdır.

Yan Etkileri: Önerilen ölçülerde kullanıldığı sürece herhangi bir yan etkisi yoktur.

NOT: Hamileler bitkiyi kullanmaktan kaçınmalıdır.

Kullanma Biçimleri: içten ve dıştan uygulanır.

Bitkiden Yararlanma Yöntemleri: Çay: 1 çay kaşığı (2 g) kıyılmış kuru bitkiye 150 ml kaynar su eklenir, 2-4 dk demlenip süzülür. Sıcak olarak içilir. Çayı fazla demlendiğinde çok acılaşır. Çayı 1 çay kaşığı (2 g) kıyılmış kuru bitki 150 ml soğuk suda 12-18 saat demlendirilerek de yapılabilir.

Yağ: Hava geçirmeyen bir kaba 15-20 g kıyılmış bitki ve 50 ml zeytinyağı konur, 3-4 hafta güneşte dinlendirilir. Yağ damıtma yöntemiyle de elde edilir.

Banyo: 100 g kuru bitki 1 litre soğuk suda kaynama noktasına kadar ısıtılır, 10 dk demlenip süzülür. Banyo suyuna karıştırılır.

Merhem: Toz durumuna getirilmiş 10 g bitki 50 g erimiş iç yağına karıştırılır. Ara sıra karıştırılarak 24 saat sıcak bir yerde eriyik halde tutulur. Sonra ince bir tülbentten süzülerek soğumaya bırakılır. Merhem taze bitkiden preslenerek elde edilen 6 ml sıvıyla 30 g vazelin karıştırılarak da yapılabilir.

İçindeki Bazı Maddeler: Acı madde, tanen, eterli yağ.

Güvey otunun içindeki eterli yağda mercanköşkten farklı olarak timol, karvrakol ve simol vardır. Eterli yağ başlangıçta uyarıcı sonra uyuşturucu etki gösterir.

 BAZI ÖNERİLER:

Ağız içi Yaraları: Güvey otu su 50 mi Suya batırılan pamuk iltihaplı yaralara sürülür.

Bitlenme: Güvey otu bitki 10 g güvey otu 250 ml suda 10 dk kaynatılıp süzülür. Başa sürülür. Saçların tıraş edilmesi veya çok kısa kesilmesi tedaviyi kolaylaştırır.

Boğaz Ağrısı 1 (Bademcik iltihapları): Güvey otu bitki 2 g kıyılmış kuru bitkiye 150 mI kaynar su eklenir, 2-4 dk demlenip süzülür. Günde birkaç kere çayla gargara yapılır.

Boğaz Ağrısı 2: Papatya çiçek 25 g Güvey otu bitki 25 g 1 çay kaşığı kıyılmış karışıma 150 ml kaynar su eklenir, 5 dk demlenip süzülür. Günde birkaç kere sıcak olarak gargara yapılır.

Boğaz Ağrısı 3: Güvey otu su 10 ml Taze bitkiden preslenen suyu günde 1-3 kere bademciklere sürülür.

Diş Ağrısı 1: Kekik bitki 20 g Kuşdili yaprak 20 g Güvey otu bitki 20 g Karışım 90°’lik 1 litre alkolde 15 gün demlenip süzülür. Hava geçirmeyen cam kaplarda saklanır. Ağız bu sıvıyla çalkalanır.

Diş Ağrısı 2: Güvey otu yağ 10 ml Yağa batırılan küçük bir pamuk dişe konur ve diş eti yağla masajlanır.

Geciken Menstrüasyon: Güvey otu bitki 2-3 g bitkiye 250 mi kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Menstrüasyonun başlamasından 1 hafta önce başlayıp günde 2-3 çay fincanı içilir.

İştah Açıcı: Güvey otu bitki 5 g bitkiye 250 ml kaynar su eklenir, 2 dk demlenip süzülür. Günde 2 çay fincanı içilir.

Karın Ağrısı: Civanperçemi bitki 25 g Güvey otu bitki 25 g 1 çay kaşığı kıyılmış karışıma 150 ml kaynar su eklenir, 5-6 dk demlenip süzülür. 1-2 çay fincanı içilir.
Dikkat: Nedeni bilinmeyen karın ağrısında bir doktora gidilmelidir.

Kepek: Isırgan Güvey otu bitki 50 g bitki 50 g Karışım kıyılarak 60 °’lik 1 litre alkolde ağzı kapalı olarak 2 hafta güneşte dinlendirilip süzülür. 1 su bardağı suya 1 yemek kaşığı karıştırılarak günde 2 kere saç dipleri masajlanır.

Kulak Ağrısı: Güvey otu su 10 ml 5 ml su 5 mi sütle karıştırılır. Günde 2 kere 2-3 damla kulağa damlatılır.

Mide Krampı: Güvey otu bitki 50 g 50 g bitki 1 litre kırmızı şarapta 1 hafta dinlendirilip süzülür. Yemeklerde 1 çay fincanı içilir.

Nezle: Güvey otu bitki 50 g 2 çay kaşığı bitkiye 150 mi kaynar su eklenir, 5 dk demlenip süzülür. Günde birkaç kere burna damlatılır. Ayrıca yağı günde birkaç kere burna sürülür.

Nöralji (Yüzde): Güvey otu bitki Bitki kırmızı şarapta lapa durumuna getirilir. Bu lapayla yüze birkaç dakikalık sıcak pansumanlar yapılır.

Öksürük: Güvey otu bitki 50 g 2-3 g bitkiye 250 mi kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Günde 3 çay fincan’, yemek saatleri arasında içilir. Balla tatlandırılabilir. Bitki öksürük için yapılan birçok çaya da karıştırılır.

Selülit: Güvey otu bitki 2 g bitkiye 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Günde 2-3 çay fincan’ içilir.

Soğuk Algınlığı, Terletici: Ihlamur Güvey otu çiçek 25 g bitki 25 g 1 çay kaşığı karışıma 150 ml kaynar su eklenir, 2-3 dk demlenip süzülür. Sıcak olarak içilir.

Solunum Borusu iltihabı: Güvey otu bitki 30 g bitki 1 litre suda 5 dk kaynatılıp süzülür. Çay tüm güne bölünerek içilir.

Yaralar: Güvey otu toz 50 g Zeytinyağı Toz yumuşak merhem kıvamına gelinceye kadar zeytinyağıyla çok iyi karıştırılır. Ağzı kapalı olarak 1-3 gün dinlendirilir. Yaraya sürülür.

KISA AÇIKLAMALAR:

• Özellikle Meksika ve İtalya’da baharat olarak çok yaygın kullanılmaktadır.
• Kulak çınlamasında günde 1-2 çay fincan’ çayı 1 hafta içilir.
• Güçlendirici ve kaşıntı kesici olarak, ve deri döküntülerinde gün aşırı güvey otu banyosu yapılır.