Kauçuk Nedir? Nerelerde Kullanılır? Özellikleri Nelerdir?

Dünyanın en fazla kullanılan ve en fazla tercih edilen malzemelerden bir tanesi kauçuktur. Dünya genelinde yıllık ortalama 13 milyondan fazla kauçuk üretilmiş ve tamamı tüketilmiştir. Günlük kullanım oranlarında genişlemeye devam eden kauçuk otomobil lastikleri başta olmak üzere oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Doğa olarak yüzyıllardır kullanımı bulunan kauçuk birden fazla türe sahiptir ve her türü özel olarak kullanılmaktadır.

Kauçuk Nedir?

Bir ağaç türü olan kauçuk, özsuyu ve kauçuğun kendisinden elde edilmiş olan maddeler nedeniyle endüstrinin farklı alanlarında kullanılmaktadır. Az miktarlarda plastik özelliği bulunan kauçuk, kuvvet uygulanması durumlarında kolay şekilde şekil alabilen, uygulanan kuvvet kalktığı durumlarda eski halini bire bir yakın olma özelliğine sahip esnek polimer bir yapısı bulunur.

Lastik üretimlerinin %30’u kauçuktan oluşurken diğer kısımları ise şeker, su, kül, reçine ve proteinden oluşmaktadır. Akışkan bir yapısı bulunan kauçuk özsuyu, akışkanlık özelliklerinin korunması amacıla koruyucu maddeler eklenir. Sıvıdan saf kauçuğu elde etmek amacıyla sıvıya asetik asit ya da formik asit çözeltisi eklenmelidir. Daha sonra koagülant maddelerin eklenmesinden sonra su uzaklaştırılır. Ortaya çıkan kauçuk yapının alanlarda kullanılmak üzere kullanılması için yüksek miktarlarda sıcaklık eklenmesi gerekmektedir.

Kauçuk Özellikleri Nelerdir?

• Kauçuk yüksek miktarlarda elastik yapıda olması nedeniyle geniş kullanım alanlarına sahiptir.
• Eritilerek ortaya çıkan yağ farklı işlemler sonrasında da çözücü olarak kullanılabilir.
• Günümüzde kullanılan lastiklerin tamamında kauçuk kullanılır
• Kauçuğun ısıtılması yumuşamasına neden olurken 180 derecede yapışkan özelliğini alırken 220 derecede erime noktasına ulaşır
• Kauçuk yapısı nedeniyle elektrik akımını iletemez.
• Kauçuk izolasyon ve yalıtım alanlarında aktif olarak kullanılır
• Kauçuk plastik hale getirilebilir
• Kauçuk havadan oksijen alması durumunda eskiyen bir yapıya sahiptir.
• Kauçuk ilk olarak yapışkan bir yapıda olsa da daha sonra sertleşen ve çatlayan bir yapısı bulunur
• Her yıl dünya genelinde 7 milyondan fazla kauçuk üretilir
• Kauçuk su geçirmez özelliklere sahiptir ve bu nedenle farklı alanlarda kullanılır
• Kauçuk eritilmesi durumunda yapıştırıcı olarak da kullanılabilir
• Kauçuk dayanıklılık, yapışkanlık, yumuşaklık, hava geçirmez ve suya dayanıklı yapıları ile dikkat çeker

Kauçuk Kullanım Alanları Nelerdir?

Kauçuk genellikle otomobil, traktör, uçak, kamyon ve bisiklet gibi sektörlerin tekerlek üretimlerinde kullanılmaktadır. Özellikle su geçirmez ve hava geçirmez yapısı nedeniyle de günlük hayatımızda sıklıkla kullanılan eldiven, giyecek, ayakkabı ve döşeme malzemeleri gibi alanlarda aktif olarak kullanılmaktadır. Kauçuk yapısı nedeniyle yapıştırıcı olarak da aktif olarak kullanılan bir malzemedir.

Kauçuk da iletkenlik özelliğinin olmaması yalıtım alanlarında da kullanıma uygun olması nedeniyle tercih edilir. Özelikle yağmurluk ve düğme gibi alanlarda kauçuk sıklıkla tercih edilmektedir. Kauçuk kullanım alanları oldukça geniş bir alana yayılması nedeniyle her geçen gün değerinin artması nedeniyle dünya genelinde kauçuk yetersizliği ortaya çıkmış en güvenilir maddeler arasındadır.

Kauçuk Çeşitleri Nelerdir?

• Doğal Kauçuk: Tropikal bölgelerde bulunan bir ağaç türüdür. Kabuklarının kesilmesi sonrasında meydana çıkan sıvı elde edilir. Ortaya çıkan bu sıvıya emülsiyona asidi katılarak doğal kauçuk elde edilir. Esneklik yapısının az olması nedeniyle kullanışlı bir kauçuk türü değildir.
• Yapay Kauçuk: Esneklik bakımından az olsa da yapışkan kütleye sahip olan yapay kauçuk, oldukça sert ve dayanıklı bir yapıdadır. Saf kükürtle karıştırılan doğal kauçuğun ısıtma işleminden sonra sertleşme durumlarında ortaya çıkan duruma vulkanizasyon ismi verilmektedir.
• Sentetik kauçuk: Doğal kauçuk kullanım alanlarının genişlemesiyle birlikte ihtiyacın artması nedeniyle araştırmalar sonucunda sentetik kauçuk ortaya çıkmıştır. Kullanım alanlarına göre geliştirilen sentetik kauçuğun yapısı doğal kauçuk ile benzerlik göstermektedir.
• Silikon Kauçuk: Aşırı sıcaklık durumlarına karşı etkili direnç gösteren silikon kauçuk, farklı yumuşaklık ve farklı renklerde özel olarak üretilen bir türdür. Silikon kauçuk cerrahi eldiven, tıbbi alanlarda kullanılan implantlar ve maske üretimlerinde kullanılır
• Nitril Kauçuk: Yağa, ısıya ve gaza karşı yüksek dayanıklılık gösterir. Özellikle otomotiv sektöründe bulunan motor hortumları ve yağ keçelerinde sıklıkla nitril kauçuk kullanılır. Uzay endüstrisi ve havacılık sektörlerinde de tercih edilen bir kauçuk türüdür.
• EPDM Kauçuk: Soğuk ve sıcaklık durumlarına karşı etkili bir direnç gösteren EPDM kauçuk, su geçirmez özellikleri nedeniyle hortum ve su yalıtım malzemelerinde sıklıkla tercihe dilen bir kauçuk türüdür.
• SBR kauçuk: Oldukça ucuz olmasıyla tanımlanan SBR kauçuk, yırtılma, sürtünme ce dayanıklılık dirençleri nedeniyle lastik üretimlerinde tercih edilen bir türdür.
• Butil Kauçuk: Gaz ve hava geçirmez özelliklere sahip Butil kauçuk, genellikle top ve iç lastik üretimlerinde kullanılmaktadır. Sıvı halde ise petrol ve dizel gibi yakıtların kullanıldığı enjektör temizliklerinde butil kauçuk tercih edilir.
• Florosilikon kauçuk: 350 derecelik sıcaklıklara karşı dayanıklılık gösteren florosilikon kauçuk, sentetik yağlar ve şanzıman yağları gibi alanlarda kullanılmaktadır. Yüksek miktarlardaki sıcaklıklara karşı göstermiş olduğu dirençler nedeniyle havacılık sektöründe de aktif olarak kullanılmaktadır.