Panzehir Nedir? Nerelerde Kullanılır? Çeşitleri, Özellikleri

Başımıza gelen birçok kazanın farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu kazalardan biri de zehirlenmedir. Zehirlenmelerde genellikle acil ve keskin tedaviler işe yaramaktadır. Kısa sürede sonuç alınması gerekilen bu tedavilerde ne kullanılır? Tabi ki panzehirler. Peki, panzehir ne demek? Bu soru zaman zaman zehirlenmeyle karşı karşıya kalan herkesin aklına gelebilmektedir. İnsanlar bu maddeden genel olarak çekiniyor ve korkuyor olsa da aslında oldukça faydalı olduğunu hatırlatmakta fayda var. Öyle ki çoğu zaman ölümcül durumlarda tek çare olarak kullanılmaktadırlar. İnsan hayatı için bu kadar önemli olan panzehir ile ilgili bilgileri sizler için derledik. Panzehir nedir? Panzehir ne için kullanılır? Gibi aklınıza gelebilecek tüm soruların cevabı yazımızda. İşte detaylar.

Panzehir Nedir?

Adı Farsça’da pad zahr olarak geçmektedir. Dilimize geçerken panzehir olarak değişmiştir. Çok geçmiş yıllardan beri araştırılan ve kullanılan bir maddedir. Yüzyıllardır bu denli kullanılması ne kadar değerli ve önemli olduğunu kanıtlar niteliktedir. Bu madde bazı kaynaklarda antidot olarak da geçmektedir. Panzehir, zehirlenme sonucu meydana gelebilecek etkileri önlemeye yardımcı olmaktadır.

Panzehirin özellikleri arasında en önemlisi bireylerin zehirden tamamen arınmasını sağlamasıdır. Kişiler zehirlenme ile karşı karşıya kaldıklarında bu maddeye başvurmaktadır. Panzehir ağız yoluyla alınabilmektedir. Bunlar bölgesel panzehirlerdir. Vücuttaki emilimi azaltarak zehirlenmeyi önlemek amacıyla kullanılırlar. Bir de sistematik panzehirler vardır. Bunlar ise kan dolaşımına farklı şekiller ile bulaşmış zehirlere karşı kullanılırlar. Sonuç olarak panzehirler sistematik ve bölgesel olarak iki grupta incelenmektedirler. Gelin bu iki türü de yakından inceleyelim.

Panzehir Çeşitleri

Bölgesel Panzehirler: Çeşitli zehirlenmeler sonucu mide yıkaması gerektiren durumlarda kullanılmaktadır. Bu yöntem sırasında kullanım en popüler bölgesel panzehir aktif kömürdür. Aktif kömür çok küçük parçalar halinde olmasından dolayı zehri tutma özelliğine sahiptir. Bu da zehrin zararlı sonuçlarının meydana gelmesini önlemektedir. Aktif kömür etkisi verebilecek başka maddeler ve yiyecekler de bulunmaktadır. Örneğin, demire karşı zehirlenmelerde süt, yoğurt ve nişasta tercih edilebilmektedir.

Sistemik Panzehirler: Bu türdekiler daha çok kana karışan zehirlenmelerde kullanılmaktadır. Bu grupta; kimyasal, fizyolojik ve farmakolojik panzehirler yer almaktadır. Sistemik gruptaki maddeler zehirlenme durumundan sonra ne kadar erken verilirse o kadar iyi sonuç elde edilmektedir. Böylece en az etkiye maruz kalarak kişi çabuk toparlanır. Bu gruptaki panzehirler organların işlevlerinin bozulmamasını veya bozulduysa onarılmasını sağlamaya yöneliktir. Organ bozulmalarını onarma konusunda yardımcı olan fizyolojik kategorisindeki maddelerdir. Farmakolojik olanlar ise daha karmaşık yapıya sahiptirler. Ancak daha hızlı sonuç vermektedirler. Özellikle böcek zehirlenmesi gibi durumlarda tercih edilmektedir.

Panzehir Nerelerde Kullanılır?

Panzehir maddesi sokmalar sonucu meydana gelen zehirlenmelerde kullanılmaktadır. Özellikle en popüler kullanım sebepleri arasında; kobra, akrep, yılan gibi zehirli hayvanların sokması yer almaktadır. Bu tarz zehirli hayvanların ölümcül sonuçlara sebep olmaması için zehrin etkilerini yok edecek güce sahip antikorlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bunu da ancak ve sadece panzehirler sağlayabilmektedir.

Panzehir zehirlenmeleri atlatmak için kullanılmasının yanı sıra bitkilerin zararlı böceklerden korunması için de kullanılmaktadır. Bitkilerin hastalık kapmasını önlemek ve onları korumak için panzehir kullanıldığı bilinmektedir. Böylece bitkilerin stresi azaltılarak verimin artması sağlanmaktadır.

Panzehir Nasıl Elde Edilir?

Hayvanların ısırması ve sokması durumunda ihtiyaç duyulan bir maddedir. Her farklı hayvan için ayrı panzehir üretilmektedir. Çünkü içerikleri birbirlerinden farklı antikorlardan oluşturulmaktadır. Bu maddelerin doğru dozda ve şekilde kullanılması hayati önem taşımaktadır. Bu denli önemli bir maddenin nasıl elde edildiği de oldukça fazla merak edilmektedir.

Panzehirler, zehrin kimyasal yapısı tespit edildiğinde zehirle tepkimeye girecek bileşiklerin yapay olarak üretimiyle oluşturulabilmektedir. Aktif kömürün panzehir yerine tercih edilmesi buna örnek olarak verilebilir. Zehrin yapısının basit değil de daha karışık olması durumundaysa zehre karşı bağışıklığı olan hayvanlardan serum elde edilerek ve bu serum saf hale getirilerek panzehir elde edilebilmektedir. Bunlar gerçekleştirilmeden önce zehirlenmenin nasıl ve ne zaman meydana geldiği bilgilerine dikkat edilmesi önemlidir.

Mesela yılan için panzehir aşamalarını birlikte inceleyelim. İlk aşamada hayvanlardan yararlanılmaktadır. Tabi bünyesi güçlü bir hayvan tercih edilmektedir. At, inek gibi iri ve güçlü hayvanlara yılan zehri uygun dozlarda enjekte edilmektedir. Hayvanın vücudu kendiliğinden antikor yaymaya başladığı anda zehrin dozu aşama aşama arttırılır. Zehrin miktarının artmasıyla üretilen ve vücuda yayılan antikor oranı da aynı oranda artışa geçmektedir. Antikor seviyesi istenilen düzeye geldiğinde hayvanın kanı serum üretmek için tehlike teşkil etmeyecek dozlarda alınır.

Elde edilen kan serum üretimi için kullanılmaktadır. Serumda yer alan antikorlar saf hale getirilerek panzehir elde edilmektedir. Bu işlemler sonucu elde edilen panzehirler tehlikede olan kişiye yani hastaya başlangıçta düşük dozlarda verilirken daha sonra arttırılabilmektedir. Bunun sebebi alerjik reaksiyon meydana gelip gelmediğini kontrol etmektir. Alerjik reaksiyon meydana gelmemesi sonucunda zehrin dozuyla doğru orantılı bir şekilde panzehrin dozu arttırılarak hastaya verilmektedir. Böylece zehrin vücuda olan olumsuz etkisi ortadan kaldırılmış olur.

Panzehir Fiyatları

Çeşitli sokmalar sonucu meydana gelen zehirlenmelerde panzehirler çok önemli bir role sahiptirler. Kimi zaman insanlar hayatlarını bu maddeye borçludurlar. Peki, panzehir fiyatları nasıl? Panzehir pahalı mı? Bu maddeler dünyanın en yüksek fiyatlı sıvıları olarak nitelendirilmektedir. Herkesin bütçesine uygun sıvılar değildirler. Yapılan piyasa araştırması sonucu ABD’de satılan tek dozluk bu maddelerin ücreti 7900 dolardan başlayarak 39 bin dolara kadar devam edebilmektedir. Bu fiyatın bu kadar yüksek olmasının sebebi ise içeriğinin çok değerli olmasından daha çok birçok araştırma ve incelemeden geçmesinden kaynaklanmaktadır. Hatta öyle ki sadece yüzde birlik kısmı antikorun fiyatı geri kalan yüzdeler tamamen araştırmalar lisans alma gibi şeyleri kapsamaktadır.

Ancak her ülke kendi çevresindeki hayvanların antivenomlarını bulundurmaktadır. Bu nedenle herhangi bir zehirlenmeyle karşı karşıya kalmanız durumunda sağlık kuruluşları gereken müdahaleyi yapabilecek olanaklara sahiptir. Kişilerin kendi başlarına antivenom arayışına girmesine gerek kalmamaktadır.

Panzehir Etkisi Olan Yiyecekler

Zehirlenme sonucu bunun neyden kaynaklı olduğunu bilmek ve buna uygun bir panzehir kullanmak oldukça önemlidir. Çünkü bu madde zehrin etkilerini ortadan kaldırmaya yaramaktadır. Etkiler ortadan kalktığında tehlike de atlatılmaktadır. İlaçların yanı sıra süt, yoğurt, limon gibi yiyecekler zehirlenmelere karşı olumlu etkiler meydana getirme özelliğine sahiptirler.